Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçeklesevinçli bir düzen değildir. Hukuk, toplum içinde insanların bihakkın nasıl davrandıklarını değil, nasıl davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak ciğerin vardır. Türe değeri dolayısıyla, insanlar arası ilişkileri bir düzene salmak, içtimai dirimın gerçekleşmesini kurmak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin önsına ikrar edilmesi ve uyulması gereken, muhakkak mevsuk kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum içinde insanların gidiş ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her ahit mümkündür. “İşte tüze, adam davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir sistem, bir bütündür.” İnsan-adam, adam-huy ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru ciğerin evrensel ilkelerle güvence altına düzenınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi ciğerin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbir hayli kuruntu ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, toplum sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten temalerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun partner iyiliğini kurmak maksadıyla konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, kazanç ve seçimın bütünüdür. Daha münteşir bir teşhismıyla tüze, adalete yönelmiş içtimai evetşfakat düzenidir. Hukuk Söz Demeı Hukuk kelimesi Arabi “kazanç” kökünden hasılat ve kazanç kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “kazanç” kelimesinin çoğyüce “ilenme’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na bakılırsa tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım zorlaü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mealı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet mealında da kullanılır. Uygulayım Demeı Hukuk dönemden döneme değiştiği ciğerin hala doyurucu bir teşhism bünyelamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok ikrar edilen teşhismı ise: “Makul bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) ilişkilanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi içinde ana olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri bahis vadi kısmına Özel Hukuk, eşhas ile büyüklük yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ivaz Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun sarrafiyelıca ast dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik büyüklük tarafından güvenceye düzenınmış ve cebri yaptırımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları adam davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun kadir hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde benzeri nitelikteki tamam durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk vadiında yaptırım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek ciğerin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı fakatçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları mâni olmak ciğerin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapis ve tıkır cezaları; esas hukukunda siyasetten men, kazanç metres; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları kabilinden derece derece tüze dallarında derece derece yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek yahut politik temaleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan tüze, umumi olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş içtimai bir evetşfakat düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbik yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun içtimai dirimı düzenleyip insanların amerikan barış ve emniyet içinde bir arada evetşamalarını sağlamlamaktır. 2. Kullanışlı Yarar (Sosyal İhtiyaçların önlanması) Hukukun tatbik amacını, içtimai gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum içinde canlı insanların, birbirleri ile yapmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun bünyesından meydana gelen ihtiyaçlarını önlamaya çdüzenışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni dirimın ana gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal bünyesına ve bundan ileri mevrut gereksinimlerine muvafık sürdürmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, hesaplı gerçeklere de kapalıdır; hesaplı gereksemelara uymalı ve onları önlamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile belli başlı bir yapılanma altına aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir müsavat düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak gerçeklik kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik teşhismıyla doğruluk, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sürdürmek üzere iki derece derece anlamda kullanılır. Türe gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet mealında ferdî bir özelliği deyimler. Nefer her ahit haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni harcamak yolunda baki ve değemekmez bir çaba gösterir. İşte bu gidiş ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile alakalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk nosyonı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği ilgi biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze vadiında hukuki kadir olarak nutuk konusu olan doğruluk de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve alacaklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Sosyete ciğerindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini ciğeraziz kurallar tamamü olarak tüze, bu değerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve istismar etmek yerinde bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında doğruluk acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü doğruluk nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün tüze sistemine ve sistemlerine hâkim bulunan, nesnel ve salt bir kadir niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini ciğererir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; lüzumlu bulunan düzeni sahiplenmek, gerekse onu değemektirmeyi meşrulaştırmak ciğerin her ahit adalete sarrafiyevurulur. Nesnel ve kanun üstü doğruluk hukukta önmıza oturmuş tüze düzenlerinin birincil örneği, olması gereken tüze mealında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, bulunan tüze düzenlerinin namına muvafık olup olmadığı açısından bir kadir ve istimara ölçüsü olur. Gine bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve negatif önlıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon istikrar içinde olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Olağan olarak bütün tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem içtimai evetşfakat uyacak, hem de bu içtimai dirimın amerikan barış içinde sürebilmesi ciğerin bir düzen görünümünü sağlamlamaya çdüzenışacaktır.